PORTUGALLIA

PORTUGALLIA

Regnum hereditarium Europae, in parte Occidus Hispan. exiguum, sed fertilitate et opulentiâ vix ulli secundum. Diu olim sub Mauris, quibus partim a Ferdinando Castellae et Legionis Rege, A. C. 1052. partim ab Henrico ereptum est, qui Teresiâ, filiâ nothâ Alphonsi VI. Castellani ductâ, illud Rex in pace obtinuit. Inter huius sucessores, Sebastianus, qui avo suo Iohanni III. successerat, A. C. 1557. Africam primo ingressus, A. C. 1574. secundâ expeditione illuc susceptâ, in praelio a Mauris, ad Alcyzer commisso, occisus est, A. C. 1578. aetat. 25. regni 22. Hunc ex cepit Henricus Cardinal. filius quintus Emanuelis Regis, obiitque A. C. 1580. Huius frater maior natu, Ludovicus Beiae Dux susceperat ex Iolanta, impare coniuge, Antonium, qui titulum Regis sumpsit, An. eôdem; Sed Philippl II. armis victus ad Alcantaram, in Gallia exul, Parisiis obiit. A. C. 1595. Sic Hispanicum iugum tuli Portugallia. usque ad A. C. 1640. quô sub Philippo IV. Hispaniar. Rege Lusitani excussô iugô tam gravi, Ducem Bragantiae Iohannem IV. Regem elegerunt; cui Alphonsus VI. fil. successit, quô in Insulam Terceram deportatô, Frater. Petrus, regnum hodie administrat. Titulis his uti solent Portugalliae Reges: Rex Lusitaniae, Algarbiae, citra et ultra Africae maria, Dominus Guineae, Navigationis et Commercii Aethiopici, Arabici, Persici, et Indici, Anton. Vasconcellos, Anaceph. Reg. Lusitan. Godofredus, Conestagius, Duardus, Viperanus, Eduardus, Nuguez, etc. hist. Portug. Damian. Goezius, de Olisipp. Mariana Turq. etc. Hist. Hisp. Sammart. Geneal. famil. Gall. Auctores Hisp. Ill. Volum. 1. etc. Baudrando Portugallia, vulgo Portugal Hispanis et Gallis, Portogallo Italis, regnum est Europae in parte occidentali Hispaniae, ubi alias maior pars Lusitaniae cum parte Callaicorum. Antea sub Philippo secundo, ut dictum, adiectum fuerat reliquae Hispaniae post obitum Henrici Regis. Sed iterum A. C. 1640. ad ea separatum est, et Regem proprium, cui etiamnum subest, admisit. Terminatur ab occidente Oceanô Atlanticô, utietiam a meridie ex parte Algarbiae, quae ei annexa est, a septentrione Gallaeciâ, et ab oriente regnô Legionis, Extremadurâ, et Vandalitiâ. Portugalliae partes seu provinciae sunt quinque, nempeprovincia inter Durium et Minium, Entre Douro e Minbo, Transmontana, Tralos montes, Extremadura, Estremadura Porteghesa, Beira, Beira, et provincia inter Tagum et Asiam, Alenteio, seu Entre Teio e Guadtana. Totius regni caput est Olisippo, Lisboa, quae etiam sedes regia, ad Tagum fluvium. Subsunt etiam Regi Portugalliae Algarbiae regnum, Reyno do Algarve, in Hispania, Brasilia, le Bresil, regio ampla Americae meridionalis, in quatuordecim praefecturas

divisa, Azorea insulae, les Isles Azores, in Oceano Atlantico, ubi Madera insula, et insulae Capitis Viridis, les Ister du Cap. Verd. Habet praeterea Rex Portugalliae plurimas arces in ora regni Congi, in Aethiopia interiori, uti Fanum S. Pauli Loandae, in ora Angolae, et insulas S. Thomae; Anniboni, Ferdinandi Pai, et Principis, in mari Guineae. Possidet etiam in ora orientali Africae arces Sofalam, Mozambicum, Monbaziam, et alias Zanguebariae regionis. In india vero orientali habet Goam urbem amplam cum annexis in ora Malabariae, uti Basemum, Damanum, Onorium, Mangaloram, et Barceloram, cum plurimis arcibus in illa ora, Dium arcem et insulam parvam in ora regni Guzaratarum, atque Amacaum in ora provinciae

Cantoniae, in Imperio Sinarum, cum aliquot locis in ora occidentali sinus Gangetici. Insignia regni quinque scutulae, eo quo Alphonsus, Mauris victis quinque regulorum signis potitus sit, A. C. 1139. qui idem Ulyssibonam per sacrae militiae socios recepit. Initium regni quidam volunt a populo quodam Lusitaniae Gali, vernacule Galos aut Galoses, Portus civitatis conditore; quam Mauris ereptam Castellae Rex Comitatus caput constituerit, cuius primi Comites Portus Gali, dicti, qui dein Duces, tandem Reges effecti, Metellus, Merula. Vide quoque in voce Lusitania, et infra in Portus Cale. Vossio Nomen ei non a Gallis, ut quidam volunt, sed a Gallaciae pertu; Galaeci autem prius Calaici dicebantur, ut vel notum e triumpho Bruti, qui a Callaicis devictis Calaici nomen est indeptus. Haec Vossii coniectura est. Alii a Cale sive Calle oppido, quod Antoninus in Itiner. Bracaram dicere notat, fitum ad ostium Durii fluminis, Portugalliae vocem derivare malunt, ut Andr. Resendius, Epist. ad Kebedium, Osorius in vita Emanuelis Regis, Iac. Menetius in Antiqq. Lusitan. Duard. Nonius, Censur, in Texeiram etc. Illud constat inter omnes iam anno a C. N. 500. in usu fuisse Portucalense nomen, Ita Concilio Tertio Toletano, interfuisse Constantius legitur, Episcopus Porticalensis, A. C. 584. Quarto Anciulphus Porticalensis A. C. 634. Imo et ante quingentesimum id nomem fuisse in usu, ex Idacio patet, qui in Chron. et Fastis Consular. scribit, Rechiarium ad locum, qui Portucale appellatur, profugum Regi Cheuderico adductum fuisse. Paulatim dein id extensum est, ut Portucalia, sive Portugallia tandem regnum evaserit. Vide Voss. de Idolelatria l. 1. c. 34. Cum veteri Lusitania male confunditur, cum haec ad ortum, illa ad Septentrionem latior sit. Lusitania enim terminabatur ad Boream fluvio Duriô et Aliô minori, qui hodie, Thormis, in ripa dextra habens Salamanticam, ductaque ad faciendum limitem Orientalem ab huius fonte per Solerium montem saltumque Manlianum ad Anam, ubi Castra quondam Vitelliana, lineâ Anaeque porro progressu per Emeritam Augustam ad Mare: Fortugallia vero versus boream excurrit supra confluentes Minium Aviamque ad oppid. usque Ribadaniam, in Aviae ripa positam, quâ parte Galliciam spectat ductâque in Ortum lineâ ad Mirandam usque ad Durium collocatam; inde vero Meridiem versus rectô fere progressu factô ad ostia Anae fluvii, quô latere Castiliae, Extremadurae et Andalusiae est confinis. Interim, quemadmodum Hispaniae partes veteres Geographi fecêre tres, Tatraconensem, Baeticam et Lusitaniam: Ita divisionem eius hodiernam tria Regna efficiunt, Portugallia, Castilia et Aragonia, quam et Philippus II. subiectâ iam Portugalliâ, tribus galeis scuto suo impositis exprimere amavit, cum antea 2. tantum usus fuisset. Vide Merulam Cosmogr. part, 2, c. 11. et 26. Numerantur in hoc regno urbes 18. oppida 800. vici 15000. Post primariam, Olyssiponem, prae reliquis eminent Braga seu Bracara, Conimbrica et Ebora, urbes sedibus Archiepiscopalibus celebres. Initia Regni ab Henrico Lotharingiae Comite communiter peti solent, qui ductâ Theresâ Alphonsi VI. Castellae Regis filiâ, mortuô Socerô sine mascula prole, magnam Portugalliae partem accepit et ad posteros propagavit. Vesontione autem is civitate Burgundiae, Lotharingiae olim attributâ natus erat, unde error eorum, qui Constantinopolitanum

(quasi Byzantium pro Bisuntino) fuisse contendunt. Incrementa Regno filius Henrici dedit Alphonsus I. qui et primus Regis titulum usurpâsse creditur, circa A. C. 1139. et fusis quinque Saracenorum Regibus Regni insignia quinque Scutorum crucis formâ dispositorum, et 5. punctulis sigillatim inscriptorum, denotandis 5. devictis Regibus et 30. denariis, quibus SERVATOR. olim venditus, instituit. Singulis enim scutis 30. denarii tum inscripti erant. donec a Iohanne II. institutum, ut unicuique quini tantum inscriberentur, et pro explendo numero tricenario ipsa Scuta connumerarentur, Sousa Prooem. 2. §. 2. et Append. c. 3. Secuti dein Reges tempori nostro propiores, Iohannes II. et Emanuel, potentiam Portugallicam, per Africam ac Asiam, longe lateque propagârunt. Quod post Sebastiani cladem in Africa, ad nostram usque aetatem actum, diximus suô locô. Populi Portugalli, quibus maximam partem detectorum Africae Asiaeque tractuum deberi, ostendit Auctor Anonymus Histor. Orbis Terrarum Geogr. et Civil. qui de hoc Regno passim, Parte inprimis 2. c. 2. totô prolixe agit: ubi simul §. ultim. Catalogum Scriptorum de rebus eius Lectori avido exhibet. De Regum successione, ita Spenerus in Ind. Theatri Nobilitat. part. 1. Regnum hoc fundavit ex Burgundiae Ducum, atque ita etiam Regum Galliae Capetinorum nobilitate, oriundus Alfonsus, 1139. in cuius mascula progenie, duravit, usque ad Ferdinandum, qui A. C. 1383. obiit. Cum vero huius gener Iohannes, Rex Castiliae coronam sibi vinciaret, 1385. electus est adversus ipsum ab indigenis Iohannes, Ferdinandi nothus frater: cuius posteri sceptrum tenuêre, donec Sebastini morte iterum res eo rediit, ut masculus legitimus nullus superesset. Itaque inter plures Diadematis procos praevaluit Rex Hispaniae Philippus II. Verum sub nepote eius 1640. Lusitani, Castellanorum Imperii pertaesi ex Bragantinis, (qui, praterquam

quod ex notho Iohannis Regis eorum stirps descendit, per feminam quoque ad Emanuelem Regem ortum suum referebant) Iohannem Regem esse iusserunt, qui etiam, contradicentibus quamvis Hispanis, thronum retinuit et posteris transmisit. Idem Sebastiani Regis progenitores, p. 131. Iohannis IV. vero p. 119. repraesentat, Et Part. 2. in Indice familias, quae ex naturalibus liberis horum Regum prodierunt, tres praecipuas esse ait: Primam scil. descendisse a Dionysio Dn. de Cifuentes et deinde Alba de Tormes. Petri Regis ex Agnete de Castro filio; unde Domini de torres Villar et Dompardo, Item de Colmeneraio orti: Secundem Bragantinam, de qua dictum. Tertiam ab Alfonso, tertio Ferdinandi filio; unde Comites de Faro, Odemptra atque Vimiero, cognomine, de Faro et Norogna, descenderint. Vide hîc passim. PORTUGALLIAE URBES PRAECIPUAE: Beia, Beia. Braccara, Braga. Bragantia, Braganza. Conimbrica, Coimbra. Eluas, Eluas. Ebora, Evora. Guardia, Guarda. Miranda, Miranda de Douro. Olisippo, Lisbona. Portus, Porto. Portus alacris, Portalegre. Viseum, Viseu.